ورود و ثبت نام
23
1403 آذر 01
2024 Nov 21
بورس کالا:
بورس کالا یک بازار سازمان یافته برای انجام معامله کالاهای مشخص با استفاده از روش های معین است. معامله محصولات کشاورزی، فلزات و موادمعدنی (کانی‌های فلزی)، محصولات شیمیایی و پتروشیمی و معاملات سکه آتی از جمله مواردی است که در بورس کالای ایران صورت می‌پذیرد. در بورس کالا نیز همچون بورس اوراق بهادار دو طرفه عرضه (فروشندگان) و تقاضا (خریداران) وجود دارد که مبادلات کالایی خود در قالب یکی از انواع قراردادهای این بورس می‌پردازند و کالاهای فرآوری نشده و خام از قبیل گندم، پنبه، انواع فلزات، مواد مورد نیاز پتروشیمی و … در این بورس خرید و فروش می‌شود. انواع قراردادهای بورس کالا شامل: نقد، نسیه، سلف و آتی است.
کمیته آتی:
به استناد بند ۳۵ ماده ۱ دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی، کمیته‌ای است متشکل از ۳ عضو با تجربه و تخصص لازم، که در شرکت بورس کالای ایران تشکیل می شود. نماینده مدیر عامل بورس به عنوان دبیر این کمیته که مسئول اجرایی معاملات آتی در بورس است به همراه ۲ تن از مدیران بورس که با پیشنهاد مدیرعامل و تصویت هیات مدیره بورس انتخاب می‌شوند، اعضای کمیته آتی را تشکیل می‌دهند.طبق تبصره‌های ماده ۲ بند ۳۵ دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی، مدت عضویت اعضای کمیته در هر دوره ۲ سال بوده و انتخاب آنان حداکثر تا ۳ دوره متوالی بلامانع است. تغییر اعضای مذکور، پیش از پایان دوره تصدی آنان به تشخیص هیات مدیره امکان‌پذیر خواهد بود. رسمیت جلسه‌های کمیته آتی و تصمیمات آن با حضور اکثریت معتبر است. دبیرخانه کمیته به منظور هدایت و راهبردی امور اجرایی معاملات آتی، زیر نظر دبیر کمیته اداره خواهد شد. دبیر کمیته می‌تواند حسب موضوع از کارشناسان، صاحب نظران و فعالان مرتبط برای شرکت در جلسه بدون حق رای دعوت به عمل آورد. لازم به ذکر است که کمیته آتی موظف است گزارش فعالیت خود را به صورت ماهانه به هیات مدیره بورس ارایه نماید.
دو طرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟
در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی سکه طلا را خریداری می‌کنند این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آنها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند. یعنی معامله‌گران فقط زمانی می‌توانند از بازار سود کسب کنند که قیمت‌ها رشد کند. ولی زمانی که قیمت طلا در حال کاهش است عملا نمی‌توانند انتظار سود داشته باشند، فقط می‌توانند در صورت دارا بودن سکه با فروش آن از ضرر یا افزایش آن جلوگیری کنند.
برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی سکه، افراد می‌توانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند. یعنی وقتی قیمت افزایش می‌یابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش می‌رسانند. از طرفی وقتی سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند که قیمت‌ها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیش‌فروش سکه کرده و پس از کاهش قیمت‌ها اقدام به خرید همان تعداد سکه می‌کنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسی می‌کنند. این سبب می شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمت‌ها در هر طرف کسب سود کنید.
دارایی پایه
ابزارهای مشتقه ( از جمله قراردادهای آتی ) ابزاری هستند که قیمت و ارزش آنها از یک نوع دارایی که اصطلاحاً به آن “دارایی پایه” می‌گویند، مشتق می‌شود.
معمولاً در بورسهای کالایی دنیا، دارایی‌های مختلفی از جمله محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انواع فراورده‌های نفتی و سایر محصولات به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی مطرح می‌گردند.
در حال حاضر در بورس کالای ایران تنها سکه طلا در قالب قرارداد آتی معامله می‌شود. این درحالی است که در سال‌های اخیر قرارداد آتی بر روی دارایی‌های دیگری از جمله زیره سبز، کنجاله سویا، کاتد مس، شمش طلا نیز قابل معامله بوده است. افزایش دارایی‌های پایه از جمله زعفران، قیر و محصولات دیگر در آینده نزدیک بالا است.
در صورتی که دارایی مورد نظر در قرارداد، کالا باشد، لازم است که شرایط قابل قبول کالا توسط بورس تعیین شود. دلیل این امر آن است که کالاهای مختلف با شرایط کمی و کیفی متفاوت ممکن است، در بازار موجود باشد. به عنوان مثال در بورس کالای ایران و در مورد قراردهای آتی سکه باید نوع سکه، عیارو وزن آن و سایر موارد کاملاً مشخص شود. در حال حاضر سکه مورد تایید بورس کالای ایران، سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی (ره) تعیین شده که براساس استاندارد بانک مرکزی با عیار ۹۰۰ در هزار با وزن۸/۱۳۳ گرم است.
قراردادآتی (Futures) یکی از انواع ابزار مشتقه به حساب می‌آید. این قرارداد که قابلیت خرید و فروش دربازارهای مالی رادارد، در سال‌های اخیر به خصوص در حوزه معاملات آتی سکه، مورد استقبال فراوانی قرار گرفته و برای سرمایه‌گذاران بسیاری جذاب بوده است. در مطلب پیش رو تلاش شده است تا پس از معرفی مختصر بورس کالای ایران، اطلاعات سودمندی درباره معاملات آتی سکه برای علاقه‌مندان ارائه شود.
تعریف قرارداد آتی (Futures Contract):
چنانچه گفته شد قرارداد آتی نوعی ابزار مشتقه است که به واسطه آن فروشنده تعهد می‌کند در زمان مشخصی (سررسید)، مقدار معینی از یک کالای مشخص را به قیمتی که در لحظه حال (الان) تعیین می‌کنند، به خریدار بفروشد. خریدار نیز طبق این قرارداد تعهد می‌کند کالای مذکور را با همان مشخصات (مقدار و زمان)، خریداری کند. بنابراین به‌طور خلاصه قرارداد آتی”توافقنامه‌ای است مبتنی بر خرید یا فروش دارایی مشخص در زمان معینی در آینده، با قیمت مشخص حال”.
تفاوت بازار نقدی و بازار آتی:
در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند. برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است.
مشخصات قرارداد آتی
قراداد آتی مشخصات و ویژگی‌های زیر دارد:
• سررسید قرارداد معین است.
• نوع دارایی پایه قرارداد، معین است.
• مقدار دارایی پایه تعهد شده در قرارداد، معین است.
• قیمت دارایی پایه تعهد شده، معین است.
• هر دو طرف قرارداد، الزامات سپرده دارند.
• رویه تسویه حساب روزانه بر قراردادها حاکم است.
طرفین قرارداد آتی
• خریدار قرارداد آتی: کسی است که در موقعیت خرید(Long Position) قرار دارد.
• فروشنده قرارداد آتی: کسی که در موقعیت فروش(Short Position) قرار دارد.
موقعیت:
• موقعیت تعهدی: تعهد موضوع قرارداد آتی در بازار آتی است.
• موقعیت تعهدی باز: یک موقعیت تعهدی است که مشتری نسبت به ایفای تعهدات موضوع آن هم‌چنان ملتزم است.
• موقعیت تعهدی خرید: موقعیت تعهدی است که مشتری با اتخاذ آن، متعهد به خرید دارایی پایه می‌شود.
• موقعیت تعهدی فروش: موقعیت تعهدی است که مشتری با اتخاذ آن، متعهد به فروش دارایی پایه می‌شود.
حداکثر موقعیت های هر مشتری حقیقی و حقوقی در معاملات آتی سکه:
بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات آتی، سقف مجاز موقعیتهای تعهدی باز برای مشتریان آتی توسط هیئت پذیرش و به پیشنهاد بورس و بر اساس شرایط بازار تعیین و اعلام می‌گردد که در حال حاضر سقف موقعیتهای تعهدی باز با محدودیت‌های ذیل تعیین شده است:
محدودیت برای مشتریان حقیقی :
مشتریان حقیقی مجازند در هر نماد معاملاتی (سررسید فعال) حداکثر ۲۵۰ موقعیت تعهدی خرید یا فروش اخذ نمایند.
مجموع موقعیتهای مشتری حقیقی در تمامی نمادهای معاملاتی (سررسید فعال) نباید از ۷۵۰ موقعیت تجاوز کند، به عبارتی مشتری می‌تواند در مجموع ۷۵۰ موقعیت اعم از خرید و فروش در سررسیدهای مختلف داشته باشد.
محدودیت برای مشتری حقوقی :
اشخاص حقوقی مجازند که ۲۵۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی اخذ نمایند و این تعداد می‌تواند تا ۱۰ درصد سرمایه ثبتی شرکت افزایش یابد به شرطی که از ۲۰ درصد موقعیتهای تعهدی باز کل بازار فراتر نرود.
مزایای قراردادهای آتی
• امکان پوشش ریسک (hedging) با هزینه کم: hedging این امکان را به سرمایه‌گذار می‌دهد تا با ورود به دو بازار که افت و خیز قیمت‌ها در آن اغلب در جهت عکس یکدیگر است، ریسک خود را کاهش دهد.
• امکان سود آوری در بازار نزولی (short sell): مزیت short sell امکان فروش دارایی بدون در اختیار داشتن آن در بازارهایی که انتظار کاهش قیمت در آن وجود داشته و خرید در قیمت پایین‌تری انجام می‌گیرد.
• امکان ورود در بازارهای بزرگتر با سرمایه کم (leverage): این مزیت موجب می‌شود تا سرمایه‌گذار بتواند با اندکی سرمایه دارایی زیادی را تحت کنترل گرفته و با پرداخت مبلغ ناچیزی از کل ازرش یک کالا، وارد قرار داد آتی شود.
• آربیتراژ (Arbitrage):فرصت دستیابی به سود بدون ریسک، از طریق ورود همزمان در دو یا چند بازار را دراختیار سرمایه‌گذار می‌گذارد.
مزایای حضور آربیتراژگران
فاصله منطقی بین قیمت آتی و نقدی
همگرایی قیمت آتی و نقدی
بر اساس مزایایی که برای قرارداهای آتی گفته شد، مبادله کنندگان در یکی از گروه‌های زیر قرار خواهند گرفت:
پوشش دهندگان ریسک(Hedgers): هدف این گروه از مبادله‌کنندگان کسب سود نیست، بلکه آنان در پی استفاده از پوشش ریسک ناشی از تغییرات هستند.
گمانه سازان (Speculators): گمانه‌سازان یا همان سوداگران قصد مبادله کالای مورد قرارداد را ندارند و تنها بر اساس پیش‌بینی‌های خود از شرایط بازار و وضعیت قیمت در آینده، اقدام به خرید و فروش قراردادها می‌کنند و در حقیقت از عدم ثبات و نوسان قیمت درآمد کسب می‌کنند.
آربیتراژگران (Arbitrageurs): این گروه خریداران و فروشندگان همزمان هستند که از اختلاف قیمت یک کالا به‌طور همزمان در دو یا چند بازار متفاوت، سود متفاوت کسب می‌کنند.
اتاق پایاپای:
اتاق پایاپای یک بخش اداری از شرکت بورس کالا است که تسویه قراردادهای معامله شده را بر عهده دارد. این بخش برای خریداران نقش فروشنده و برای فروشنده نقش خریدار را ایفا می‌کند و در حقیقت ضامن کلیه قراردادهای آتی است.
وجه تضمین
در قراردادهای آتی، برای آنکه طرفین قرارداد درآینده از معامله سرباز نزنند، هر دو طرف (خریدار و فروشنده)در شرط ضمن عقد، تعهد می‌کنند مبلغی را نزد اتاق پایاپای گذاشته و به تناسب تغییرات قیمت آتی، این مبلغ را تعدیل نمایند. به مبلغی که نزد اتاق پایاپای گذاشته می‌شود، وجه تضمین گویند.
وجه تضمین اولیه Initial Margin
- وجه تضمینی است که جهت تضمین ایفای تعهدات مشتریان برای یک موقعیت تعهدی اخذ می‌شود و میزان این سپرده در مشخصات هر قرارداد آتی تعیین می‌شود. به عنوان مثال در حال حاضر، وجه تضمین اولیه در قرادادهای آتی سکه تقریبا برابر با مبلغ یک سکه نقدی و به مبلغ ۱۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال است. در حقیقت وجه تضمین اولیه حداقل سرمایه لازم برای انجام معاملات آتی سکه است.
حداقل وجه تضمین MAINTENANCE MARGIN
- کمترین مقدار وجه تضمین برای انجام یک معامله است که مقدار آن در هر قرارداد آتی مشخص است. مقدار این وجه تضمین بسته به وجه تضمین اولیه تعیین می‌شود.در صورتیکه موجودی حساب عملیاتی مشتری به کمتر از این مقدار برسد، اخطاریه افزایش وجه تضمین برای کارگزار صادر خواهد شد.
- در صورت عدم واریز وجه از سوی مشتری در زمان اعلامی بورس به کارگزار (که نهایتاً تا یک ساعت پس از شروع بازار است)، کارگزار موظف است با اخذ موقعیت معکوس نسبت به بستن معامله باز مشتری اقدام نماید. در صورتیکه کارگزار موفق به بستن معامله مشتری در بازار رسمی نشود، می تواند در بازار جبرانی نسبت به اخذ موقعیت معکوس اقدام نماید.
برای مثال در معاملات آتی سکه، حداقل وجه تضمین۷۰% وجه تضمین اولیه به مبلغ ۷٫۷۰۰٫۰۰۰ ریال است. اگر وجه تضمین به کمتر از این مقدار برسد، اخطاریه افزایش وجه تضمین برای کارگزار صادر شده و کارگزار موظف است به مشتری اطلاع دهد. مشتری تا ساعت ۱۱:۳۰روز کاری بعد، فرصت خواهد داشت تا با واریز وجه یا با بستن قراردادهای مارجین شده، وجه تضمین را به ازای هر قرارداد به ۹,۵۰۰,۰۰۰ ریال برساند.
اعلام افزایش وجه تضمین MARGIN CALL
- در صورتیکه پس از کشف نرخ تسویه و اعمال آن در صورتحساب مشتریان، موجودی حساب از حداقل سپرده کمتر شود، اعلام افزایش موجودی برای مشتریان ارسال می‌گردد.مشتریان فرصت دارند تا یک ساعت پس از شروع معاملات روز بعد، نسبت به افزایش موجودی خود اقدام نمایند.
تخفیف وجه تضمین اولیه بین سررسیدها (امکان استفاده از یک وجه تضمین بین دو سررسید با موقعیت معکوس ):
همان طور که از نام وجه تضمین اولیه مشخص است، این مبلغ به این دلیل از خریدار و فروشنده اخذ می‌گردد تا در صورت نوسان قیمت، سود طرف مقابل از آن پرداخت گردد. در شرایطی که مشتری در یک سر رسید موقعیت خرید و در سررسید دیگر موقعیت فروش اخذ کند به دلیل اینکه همواره در یک سررسید سود می‌کند و در یکی زیان، بنابراین ریسک کاهش شدید موجودی حساب مشتری کمتر می‌شود. از این رو در اکثر بازارهای آتی جهان به مشتریانی که در موقعیت معکوس همزمان اخذ می‌کنند تخفیف وجه تضمین اولیه داده می‌شود یعنی با مبلغی کمتر از ۲ وجه تضمین قادر خواهند بود ۲ موقعیت معکوس اخذ نمایند. میزان تخفیف بین سررسیدی که بورسهای مختلف به مشتریان می‌دهند تابع شرایط بازار و میزان همگرایی و یا واگرایی سررسیدهاست.
به عنوان مثال در اکثر بورس های جهان تخفیف بین سررسید به گونه ایست که مشتری اگر قصد اتخاذ موقیعت معکوس همزمان داشته باشد نصف یک وجه تضمین اولیه می‌پردازد.یعنی به محض باز کردن موقیعت معکوس نصف وجه تضمین آزاد می‌شود.
در بازار آتی ایران تا قبل از سال ۹۲ تخفیف بین سررسید وجود نداشت و مشتریان برای اتخاذ ۲ موقعیت معکوس باید ۲ وجه تضمین اولیه به حساب واریز می‌کردند ولی از تاریخ ۱۳۹۱/۰۷/۲۲ با تصمیم مسئولین بورس کالا تخفیف بین سررسید اعمال گردید و مقدار این تخفیف به این شکل می‌باشد که مشتری برای ۲ موقعیت معکوس تنها به یک وجه تضمبن اولیه نیاز دارد.
در ادامه مطلب توضیحات دقیق‌تری در این خصوص ارائه می‌گردد:
بر این اساس بیش ترین موقعیت تعهدی خرید یا فروش مشتری معیار دریافت وجه تضمین است. به این معنا که اگر یک مشتری دارای ۴ موقعیت فروش در سررسید شهریور ماه باشد می تواند تا ۴ موقعیت خرید در سایر سررسیدها اخذ کند در حالیکه تنها وجه تضمین مربوط به ۴ قرارداد را پرداخته است.
توجه فرمایید که در این صورت شما بر اساس میزان موجودی حسابتان می توانید در سررسیدهای دیگر موقعیت اخذ کنید.
به طور مثال اگر شما ۴ موقعیت (خرید) در سررسید شهریور داشته باشید (وجه تضمین اولیه برای ۴ قرارداد برابر است با ۳,۸۰۰,۰۰۰=۴*۹۵۰,۰۰۰) و اگر موجودی حساب شما برای مثال ۲,۹۰۰,۰۰۰ تومان باشد شما می‌توانید تنها ۳ موقعیت معکوس (فروش) در سررسیدهای دیگر اخذ فرمایید به طور مثال می‌توانید دو قرارداد فروش در سررسید تیر و یک قرارداد فروش در سررسید آبان ماه اخذ کند، حتی اگر موجودی حسابتان ۳,۷۹۹,۹۹۹ تومان باشد نیز تنها از تخفیف ۳ موقعیت بین سر رسید برخوردار خواهید بود.
-مجددا فرض کنید شما ۹۵۰,۰۰۰ تومان (وجه تضمین اولیه مورد نیاز برای یک قرارداد ) در حساب در اختیار خود پول دارید ، شما می‌توانید:
یک موقعیت در یکی از سررسید ها (مثلا شهریور ماه) و یک موقعیت معکوس آن موقعیت در یک سررسید دیگر (هر سررسید غیر از شهریور) اتخاذ کنید.
به عبارت دیگر شما یک موقعیت فروش در سررسید شهریورماه و یک موقعیت خرید در هر سررسید دیگر غیر از سررسید شهریور ماه برای مثال تیرماه اتخاذ کنید.
در این حالت شما با یک وجه تضمین اولیه به مبلغ ۹۵۰,۰۰۰ تومان توانسته اید به جای یک موقعیت، دو موقعیت (ولی معکوس) داشته باشید که گفته می‌شود از تخفیف وجه تضمین بین سررسیدها استفاده کرده‌اید.
-با استفاده از تخفیف بین سررسید؛ مشتری می‌تواند با داشتن موجودی به اندازه یک وجه تضمین، در سررسید های دیگر (یک سررسید) یک موقعیت معکوس اخذ نماید. لازم به ذکر است با استفاده از تخفیف بین سررسید، مشتری آفست نمی شود بلکه یک موقعیت معکوس علاوه بر موقعیت فعلی‌اش اتخاذ می‌نماید.
انواع تسویه
- اخذ موقعیت معاملاتی معکوس: معامله‌گر یک موقعیت تعهدی جدید معکوس در مقابل موقعیت تعهدی باز اتخاذ می‌کند.
- تسویه فیزیکی: در صورتی که موقعیت معامله‌گر در بازار بسته شود و معامله‌گر تمایل داشته باشد وارد دوره فیزیکی شود، پس از اتمام زمان قرارداد باید نسبت به اجرای تعهد خود عمل کند.
- تسویه نقدی (غیر فیزیکی): در شرایطی که خریدار یا فروشنده اقدام به بستن معاملات خود نماید و همزمان تحویل کالا به دلایل مختلف مانند امتناع یکی از طرفین، در موعد مقرر اتفاق نیفتد، تسویه نهایی به‌صورت نقدی و براساس آخرین قیمت تسویه روزانه صورت می‌گیرد.
انجام معامله
انجام معاملات به صورت حراج حضوری و به وسیله نرم‌افزار الکترونیکی انجام می‌پذیرد. انجام معاملات به سه دوره زمانی تقسیم می‌گردد:
مرحله پیش گشایش Pre Opening: از ساعت ۱۰ الی ۱۰:۳۰
- در این دوره که ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود و مشتریان صرفاً می‌توانند سفارش‌های خود را وارد سیستم معاملاتی کنند و یا سفارش‌های خود را تغییر قیمت و یا حذف نمایند، شروع این دوره ساعت ۱۰ و پایان آن ساعت ۱۰:۲۹:۵۹ است.
- دوره پیش گشایش فرصتی است که خریدار و فروشنده بتوانند همدیگر را محک زده و در صورت تمایل، قیمت خود را تغییر دهند تا اصطلاحاً قیمت گشایش کشف شود.
مرحله حراج پیوسته Continuous Trading: از ساعت ۱۰:۳۰ الی ۱۸:۵۵
- پس از آنکه معاملات با فرآیند مچینگ راس ساعت ۱۰:۳۰ آغاز شد، به صورت پیوسته تا ساعت ۱۸:۵۵ دقیقه، یعنی تا ۵ دقیقه قبل از شروع دوره پایانی ادامه خواهد یافت. شما می‌توانید در طول ساعت معاملات با توجه به دامنه نوسان قیمت (۵± درصد قیمت تسویه روزقبل )سفارش خود را در سیستم معاملات ثبت کرده و در صورت نیاز ویرایش کنید.
- در حراج پیوسته سفارشات خرید و فروش به ترتیب، با اولویت قیمتی و سپس اولویت زمانی، برای مشتریان در صف خرید یا فروش قرار می‌گیرند. هر زمان قیمت خرید و فروش با یکدیگر تطبیق یابد ( match شوند)، در همان زمان معامله انجام می گیرد.
دوره پایانی Pre Closing: از ساعت ۱۸:۵۵ الی ۱۹
- ۵ دقیقه پایانی بازار آتی مرحله پایانی نام دارد که برای جلوگیری از ایجاد هیجانات کاذب در لحظات انتهایی بازار طراحی شده است. در این مرحله مشتریان قادر به وارد کردن سفارش جدید نبوده و تنها می‌توانند سفارش‌های قبلی خود را از نظر قیمت و تعداد ویرایش کنند. در این دوره جابه‌جایی سفارش در سرررسیدها و یا تغییر موقعیت خرید به فروش و یا بالعکس امکان‌پذیر نیست و صرفا قیمت و تعداد می‌تواند تغییر کند.
- در نظر داشته باشید به دلیل عدم امکان ثبت سفارش در این دوره توسط مشتری و معامله‌گران در سیستم معاملاتی، حتماً قبل از دوره پایانی برای قرار دادن سفارش‌های مد نظر خود در صف های معاملاتی اقدام نمائید.
- نکته مهم اینکه ابطال و بستن موقعیت با حذف سفارش متفاوت است.
*دوره پیش گشایش هر روز از ساعت ۱۰ الی ۱۰:۳۰ است.
*حراج تک قیمتی هر روز راس ساعت ۱۰:۳۰ انجام خواهد گرفت.
*حراج پیوسته از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰:۳۰ الی ۱۸:۵۵ و در روز پنج شنبه از ساعت ۱۰:۳۰ الی ۱۵:۵۵ است.
*دوره پایانی معاملات از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۸:۵۵ الی ۱۹ و در روزهای پنج شنبه از ساعت ۱۵:۵۵ الی ۱۶ است.
*پایان جلسه معاملاتی از شنبه تا چهارشنبه راس ساعت ۱۹ و روزهای پنج شنبه راس ساعت ۱۶ است.
اجرای سفارشات
- طبق ماده ۱۸دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی درشرکت بورس کالای ایران، سفارشات در سامانه معاملات آتی بر اساس اولویت قیمتی و سپس اولویت زمانی، برای مشتریان در صف خرید یا فروش قرار می‌گیرند. یعنی سفارشات براساس بهترین قیمت خرید و بهترین قیمت فروش انجام می‌شود و در صورتیکه قیمت سفارش‌ها برابر باشد، آنگاه بر اساس اولویت زمانی ثبت درخواست، اجرا می‌شود. بنابراین در قیمت برابر معامله‌ای انجام می‌شود که درخواست آن زودتر در سیستم ثبت شده باشد.
- بهترین قیمت خرید یعنی بالاترین قیمتی که از طرف خریداران ثبت می‌شود.
- بهترین قیمت فروش یعنی پایین‌ترین قیمتی که از طرف فروشندگان ثبت می‌شود.
- لازم به ذکر است بر اساس تبصره ماده ۱۸دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی، بورس کالا می‌تواند به جز اولویت‌های مذکور، اولویت دیگری را برای اجرای سفارشات تعیین نماید که این موارد باید ۳ روز کاری قبل به اطلاع عموم برسد.
نحوه ثبت سفارش:
۱- اعلام دستور خرید یا فروش در معاملات آتی
- مشتریان می‌توانند از طریق تلفن و با امضای برگه ثبت معاملات، سفارشات خود را به کارگزار ابلاغ نمایند. طبق ماده ۱۰، کلیه سفارشاتی که به این روش ثبت می‌شود، می بایست به امضاء مشتریان رسیده و تأیید کتبی آنان در مدارک شرکت موجود باشد.
۲- ثبت معاملات از طریق سامانه برخط (آنلاین) آتی
- راهنمای دریافت کد معاملاتی آنلاین آتی سکه در سایت مانا بورس و مشا.وران بورس کالای مانا بورس ، سوال نموده و اخذ مشورت نمایید.
- با ایجاد دسترسی به سامانه آنلاین، هر مشتری این امکان را دارد تا در بازه زمانی مجاز روزانه، بدون محدودیت مکانی دستور خود را در سامانه ثبت نماید. انجام معاملات به‌صورت آنلاین، نیازی به امضای برگه درخواست ثبت سفارش توسط مشتری، ندارد.
اعلام قیمت تسویه
- بر اساس حجم معاملات انجام شده در بازه های زمانی مشخص، محاسبه قیمت تسویه متفاوت خواهد بود. طبق ماده ۲۰، شرکت بورس موظف است حداکثر یک ساعت پس ازپایان معاملات نسبت به اعلام قیمت تسویه اقدام نماید.
نحوه محاسبه قیمت تسویه
الف) اگر حجم معاملات ۳۰ دقیقه پایانی حداقل به ۲۰% حجم کل معاملات آن روز بیانجامد، آنگاه قیمت تسویه برابر خواهد بود با میانگین حجمی(وزنی) معاملات انجام شده در ۳۰ دقیقه پایانی آخرین جلسه معاملاتی روز:
*قیمت تسویه = میانگین حجمی قیمت‌ها در ۳۰دقیقه پایانی معاملات
ب) در صورت عدم کشف نرخ به روش بند الف، اگر حجم معاملات ۶۰ دقیقه پایانی بیش از ۲۰% حجم کل معاملات آن روز باشد:
*قیمت تسویه = میانگین حجمی قیمت‌ها در ۶۰ دقیقه پایانی معاملات
ج) در صورت عدم کشف نرخ به صورت بند ب:
*قیمت تسویه = میانگین حجمی قیمت‌ها در کل روز
د) درصورت عدم معامله در یک روز:
?قیمت تسویه = میانگین بهترین سفارش خرید و بهترین سفارش فروش
ه) در صورت عدم کشف نرخ به صورت‌های فوق:
*قیمت تسویه = قیمت تئوریک با نظر کمیته آتی و تصویب هیئت مدیره بورس
اعلام اخطاریه افزایش وجه
- کارگزار موظف است بلا فاصله پس از دریافت اعلامیه افزایش وجه مشتری، بعد از تعیین قیمت تسویه روزانه موضوع را به نحو مقتضی به اطلاع او برساند.
بازار جبرانی
- این بازار برای بستن موقعیتهای تعهدی باز خریداران و فروشندگان بدهکار به صورت جداگانه و یک ساعت پس از پایان جلسه معاملاتی روزانه گشایش می‌یابد. بازار جبرانی متشکل از ۶ دوره ۱۰ دقیقه‌ای است که کمیته آتی می‌تواند نسبت به افزایش تعداد دوره‌ها براساس شرایط بازار تصمیم‌گیری نماید.
- دامنه نوسان قیمت در دوره‌های اول تا ششم حراج تک قیمتی به ترتیب با افزایش ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۸ و ۲۷ درصد به اضافه حد نوسان قیمت روز جاری نسبت به قیمت تسویه روزکاری قبل تعیین می‌گردد. به عبارتی، در صورتیکه مشتری اقدامی در پاسخ به اخطاریه افزایش وجه تضمین ننماید (مبلغ وجه تضمین جبرانی را به حساب در اختیار خود واریز نکند) و کارگزار نیز به علت وجود صف خرید یا فروش در کل روز نتواند موقعیت تعهدی مشتری را ببندد، در این صورت بازار جبرانی پس از پایان جلسه معاملاتی تشکیل می‌شود. موقعیتهای تعهدی باز مشتری در بازار جبرانی (به تعدادی که با بسته شدن آن مشتری از وضعیت مارجین خارج شود)، توسط ناظر بازار به قیمت‌های ممکن باتوجه به کد شناسه معاملاتی هر سفارش اولویت بندی شده و در صف قرار می‌گیرد.
مثال:
در نظر بگیرید که شما یک قرارداد آتی به قیمت ۹۲۷,۰۰۰ تومان در سررسید تیرماه خریده‌اید. شما برای این قرارداد مبلغ ۱ میلیون تومان نزد بورس به عنوان ایفای تعهدات خود ودیعه گذاشته‌اید، مبلغ ۱ میلیون تومان وجه تضمین اولیه شما است و بورس امکان نگهداری موقعیت شما را تا ۳۰ درصد وجه تضمین اولیه باز می‌گذارد. شما می‌توانید تا ۳۰ هزارتومان پایین‌تر از قیمت ۹۲۷,۰۰۰ تومان خود زیان داشته باشید (یعنی تا قیمت ۸۹۷,۰۰۰) اگر قیمت آتی تیرماه از ۸۹۷,۰۰۰ تومان کمتر شود و شما حساب خود را افزایش ندهید اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت خواهید کرد.
- در صورت افزایش تعداد دوره‌های حراج تک قیمتی، دامنه نوسان قیمت در دوره‌های بعدی توسط کمیته آتی تعیین خواهد شد.
برداشت وجوه
- برای برداشت وجوه حاصل از انجام معاملات، مشتری می‌تواند با ارائه شماره حساب بانکی خود به همراه درخواست کتبی به کارگزار نسبت به دریافت وجوه خوداقدام نموده و یا از طریق تماس با بخش پذیرش معاملات، مبلغ انتقال وجه خود را اعلام کند. بدیهی است در صورتی که برگه‌های ثبت سفارش مشتری نزد کارگزار بدون امضا مانده باشد، مقداری از مبلغ مورد درخواست مشتری نزد کارگزاری باقی خواهد ماند تا مدارک مشتری تکمیل گردد. درصورتی که مشتری معاملات خود را از طریق سامانه آنلاین انجام داده باشد یا ثبت سفارشی نزد کارگزاری نداشته باشد، وجه مورد نظر مشتری به‌صورت کامل در سیستم بورس کالا ثبت می‌شود. انتقال وجوه توسط شرکت بورس کالا انجام می‌پذیرد.
گواهی آمادگی تحویل
- مشتریان می بایستی در زمان تاریخ سررسید قرارداد (دو روز کاری قبل از پایان قرارداد) جهت دریافت گواهی آمادگی تحویل اقدام نمایند و درخواست خود را به کارگزاری اعلام نمایند. کارگزار درخواست مشتری را به تعداد قراردادهای مورد نظر در سامانه معاملاتی ثبت می‌نماید. بدیهی است در صورت عدم ثبت درخواست گواهی تحویل در سیستم به هر علتی، قرارداد مشتری تسویه شده و ۱ درصد ارزش قرارداد بر مبنای قیمت تسویه همان روز درخواست(روز ارائه درخواست که دو روز کاری پیش از پایان قرارداد است)، به عنوان جریمه از مشتری دریافت و به طرف مقابل داده خواهد شد. اگر مشتری گواهی خود را ثبت نماید ولی طرف مقابل قرارداد خود را نکول نماید، در این صورت ۱ درصد ارزش قرارداد جریمه به طرف مقابل پرداخت خواهد شد. آخرین مهلت ارائه این گواهی دو روز مانده به پایان قرارداد تا سی دقیقه پس از اتمام جلسه معاملاتی خواهد بود.
گواهی آمادگی تحویل
- مشتریان می بایستی در زمان تاریخ سررسید قرارداد (دو روز کاری قبل از پایان قرارداد) جهت دریافت گواهی آمادگی تحویل اقدام نمایند و درخواست خود را به کارگزاری اعلام نمایند. کارگزار درخواست مشتری را به تعداد قراردادهای مورد نظر در سامانه معاملاتی ثبت می‌نماید. بدیهی است در صورت عدم ثبت درخواست گواهی تحویل در سیستم به هر علتی، قرارداد مشتری تسویه شده و ۱ درصد ارزش قرارداد بر مبنای قیمت تسویه همان روز درخواست(روز ارائه درخواست که دو روز کاری پیش از پایان قرارداد است)، به عنوان جریمه از مشتری دریافت و به طرف مقابل داده خواهد شد. اگر مشتری گواهی خود را ثبت نماید ولی طرف مقابل قرارداد خود را نکول نماید، در این صورت ۱ درصد ارزش قرارداد جریمه به طرف مقابل پرداخت خواهد شد. آخرین مهلت ارائه این گواهی دو روز مانده به پایان قرارداد تا سی دقیقه پس از اتمام جلسه معاملاتی خواهد بود.
تحویل فیزیکی
- قرارداد پس از آخرین روز معاملاتی وارد دوره تحویل می شود.
- این دوره تا پایان ماه قرارداد ادامه می یابد.
- فروشندگان و خریداران می بایست حداکثر تا ساعت ۱۲ روز بعد از پایان روز معاملاتی، اسناد مربوطه را از طریق کارگزار به بورس ارائه نمایند. به عبارتی خریداران بایستی مبلغ تعهد شده را در حساب در اختیار خود واریز نمایند و فروشندگان می بایست سکه های تعهد شده را به بانک مورد تائید بورس تحویل نمایند .
- در صورتیکه مدارک مربوطه به بورس ارائه نگردد قرارداد ها با قیمت تسویه روز آخرین روز معاملاتی تسویه خواهد شد و مشمول جریمه می گردد.
- مادۀ ۴۳ – پس از پایان ” مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل”، اتاق پایاپای بر اساس اولویت زمانی خریدارانی را که می توانند کالا را تحویل گیرند و فروشندگانی را که می توانند کالا را تحویل دهند، مشخص نموده و به کارگزاران مربوطه اعلام می‌نماید.
تبصره: قرارداد آتی آن دسته از خریداران و فروشندگانی که علی رغم اعلام آمادگی تعهد، به دلیل عدم ایفای تعهد از سوی طرف مقابل امکان تحویل ندارد، بر اساس “قیمت تسویه روزانه” روز پایان ” مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل “، ” تسویه نقدی” می شود.
- مادۀ ۴۴ – خریداران و فروشندگانی که در روزهای معاملاتی پس از “مهلت اعلام آمادگی تحویل” اقدام به باز نمودن “موقعیت تعهدی ” می‌نمایند باید “گواهی آمادگی تحویل” را نیز همزمان ارائه نمایند. به هر ترتیب باز نمودن موقعیت تعهدی جدید طی دوره مذکور به منزلۀ اعلام آمادگی تحویل کالای موضوع قرارداد از سوی مشتری نیز است.
- مادۀ ۴۵- دارندگان “موقعیت تعهدی خرید” در پایان آخرین روز معاملاتی، حداکثر تا ساعت ۱۲ روز کاری بعد از آخرین روز معاملاتی باید کل وجه دارایی تعهد شده “قرارداد آتی” بر حسب “قیمت تسویه روزانه” آخرین روز معاملاتی را به حساب “اتاق پایاپای” واریز و فیش واریزی را توسط کارگزار مربوطه به “اتاق پایاپای” ارائه نمایند.
- تبصره:چنانچه وجه فوق در مهلت مقرر پرداخت نگردد، “قرارداد آتی” بر حسب “قیمت تسویه روزانه” آخرین روز معاملاتی ” تسویه نقدی” شده و دارنده موقعیت تعهدی خریدی که طبق این تبصره “تسویه نقدی” شده است، مشمول جریمه های مقرر در مشخصات” قرارداد آتی” می شود
- مادۀ ۴۶- دارندگان “موقعیت تعهدی فروش” در پایان آخرین روز معاملاتی، حداکثر تا ساعت ۱۲ روز کاری بعد از آخرین روز معاملاتی باید “رسید انبار” یا اصل کالای مورد تعهد را حسب تعیین و اعلام بورس، توسط کارگزار مربوطه به “اتاق پایاپای” ارائه نمایند.
- تبصره: چنانچه تعهدات موضوع این ماده طی مهلت مقرر انجام نشود، “قرارداد آتی” بر حسب “قیمت تسویه روزانه” آخرین روز معاملاتی ” تسویه نقدی” شده و دارنده موقعیت تعهدی فروشی که طبق این تبصره “تسویه نقدی” شده است، مشمول جریمه های مقرر در” قرارداد آتی” می‌شود.
- مادۀ ۴۷- اتاق پایاپای حداکثر تا پایان روز کاری پس از “آخرین روز معاملاتی” قرارداد، بر اساس اولویت زمانی، خریدارانی را که می توانند کالا را تحویل گیرند و فروشندگانی را که می توانند کالا را تحویل دهند، مشخص نموده و ضمن واریزوجه معامله به حساب کارگزار فروشنده، “اعلامیه تحویل” را ” به کارگزار خریدار ارائه می‌نماید. کارگزاران مربوطه باید “اعلامیه تحویل” را بلافاصله پس از دریافت از اتاق پایاپای به مشتریان ارائه نمایند.
- قرارداد آتی آن دسته از خریدارانی که به دلیل عدم ارائه” رسید انبار” از سوی فروشنده یا فروشندگانی که به دلیل عدم واریز وجه از سوی خریدار، امکان تحویل ندارد، بر اساس “قیمت تسویه روزانه” آخرین روز معاملاتی، ” تسویه نقدی” می شود.
- چنانچه خریدار در موعد مقرر نسبت به دریافت کالا از انبار معرفی شده از طرف فروشنده اقدام ننماید، کلیه هزینه ها و خسارات مترتبه بعد از آن تاریخ به عهده خریدار می باشد.
- چنانچه خریدار پس از دریافت کالا هرگونه اختلافی در مورد مشخصات کالای دریافتی با مشخصات “قرارداد آتی”مشاهده نماید، باید مراتب را حداکثر تا پانزده روز کاری بعد از پایان دوره تحویل کتباً به “بورس” و هیئت داوری اعلام کند. عدم اعلام مراتب طی مهلت مقرر به منزلۀ تایید ایفای تعهدات فروشنده و اسقاط حق اعتراض به آن از سوی خریدار می‌باشد.
جرایم :
جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل از طرف دارندگان موقعیت تعهدی باز خرید و فروش به میزان یک درصد ارزش کل قرارداد بر اساس قیمت تسویه همان روز معاملاتی قرارداد آتی است.
- جریمه عدم ارائه رسید انبار از طرف مشتریان فروشنده یک درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی است که به نفع خریدار کسر می گردد. همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می گردد.
- جریمه عدم واریز وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی از طرف مشتریان خریدار، یک درصد ارزش قرارداد می باشد که به نفع فروشنده از حساب مشتری خریدار کسر می‌گردد و چنانچه قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می‌گردد.
- در تمامی موارد فوق کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت خواهد شد.
مراحل تسویه فیزیکی فروشنده:
1. اعلام آمادگی تحویل.
2. تسلیم قبض انبار.
3. کسر عوارض مصوب تحویل کالا از اصل مبلغ.
4. واریز وجه کالا به حساب فروشنده.
فرآیند تحویل برای دارنده موقعیت تعهدی فروش:
دارندگان موقعیت تعهدی فروش موظند طی روز کاری پس از آخرین روز معاملاتی در زمان مشخص شده، با بانک تعیین شده توسط بورس جهت تعیین نوبت تماس گرفته و در روز تعیین شده سکه‌های خود را به کارشناس مربوطه تحویل دهند. بانک پس از دریافت وجه کارشناسی از مشتری، اقدام به تعیین اصالت و کارشناسی سکه نموده و در صورت تکمیل تعداد سکه ها اقدام به صدور رسید تحویل سکه می نماید (سکه مورد تایید سکه طلای تمام بهار طرح جدید و آخرین سال ضرب بانک مرکزی (سال ۱۳۸۶) می باشد). در صورت شناسایی سکه غیر بانکی، مشتری موظف است تا قبل از ساعت ۱۲ نسبت به جایگزین نمودن آن با سکه بانکی اقدام نماید. در صورت عدم تحویل سکه جایگزین توسط مشتری کل قرارداد وی نکول و عدم ایفای تعهد محسوب خواهد شد. به عنوان مثال چنانچه مشتری دو قرارداد تحویلی جمعاً به میزان ۲۰ قطعه سکه داشته باشد و ۲ قطعه سکه غیر بانکی در محموله تحویلی شناسایی شود و اقدامی در جایگزینی آنها صورت ندهد سکه تحویلی به بانک تنها ۱۰ قطعه معادل یک قرارداد خواهد بود و باقی سکه ها یعنی ۸ قطعه به وی مسترد خواهد گردید. خریدار و فروشنده جهت تسویه و تحویل می بایست هرکدام ۵۰۰۰ تومان کارمزد پرداخت کنند که این کارمزد از حساب مشتری اخذ می‌گردد.
تسویه فیزیکی خریدار
1. اعلام آمادگی تحویل،
2. واریز پیش پرداخت
3. دریافت گواهی آمادگی تحویل کالا.
4. واریز کل وجه تا ساعت ۱۲ روز بعد از آخرین روز معاملات.
5. پرداخت عوارض مصوب تحویل.
6. دریافت کالا.
فرآیند تحویل برای دارنده موقعیت تعهدی خرید:
دارندگان موقعیت تعهدی خرید نیز می بایست تا ساعت ۱۲ روز کاری پس از آخرین روز معاملاتی کل وجه لازم متناسب با تعداد قراردادهای آتی مأخوذ را به حساب عملیاتی خود واریز نمایند. این مبلغ به صورت زیر محاسبه می شود:
تعداد قراردادهای آتی اخذ شده *(کامزد تحویل+(۱۰* قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی))
خریدارانی که که وجه قرارداد را بر اساس نرخ تسویه آخرین روز معاملات به حساب دراختیار واریز نموده اند موظف اند، در ساعات تعیین شده در اعلامیه تحویل با بانک سامان جهت تعیین وقت دریافت سکه اقدام نمایند. در همین روز مشخص می شود که آیا طرف مقابل نکول کرده است یا خیر. در صورت عدم نکول خریداران میبایست در تاریخ تعیین شده توسط بانک به بانک عامل مراجعه نمایند و در غیر این صورت جریمه اخذ شده از فروشنده به حساب مشتری واریز می شود که در قسمت جرایم به طور کامل توضیح داده خواهد شد. کارگزار خریدار باید در زمان دریافت سکه در بانک حضور داشته باشد.
مخاطرات و ریسک‌های حاکم بر بازار
وجود نسب اهرمی در این معاملات می تواند ریسک سرمایه گذاری را بالا ببرد. لذا انجام معامله در این بازار باید با دقت و بررسی بسیار دقیق صورت گیرد زیرا استفاده از این ابزار به دلیل ایجاد اهرم و یا وام گیری زیاد و ارزش خیالی بالایی که ایجاد می کند می تواند منجر به زیان های شدیدی شود.
عدم انطباق روزهای کاری بورس سکه با روزهای معاملات طلا در بازارهای جهانی سبب کاهش همپوشانی روزهای معاملاتی سکه و طلا می شود.لذا در صورتی که قصد انجام معاملات با استفاده از قیمت های جهانی طلا را داریم تا حد امکان تحلیلهای بلند مدت تری از روند حرکتی طلا داشته باشیم.
بیشتر بخوانید:
به دلیل اینکه در بررسی قیمت طلا لازم است تا نرخ برابری دلار نیز در نظر گرفته شود، لذا تا حدی پارامترهای دخیل در تصمیم گیری افزایش می‌یابد.
?عدم آشنایی با قوانین و مقررات: عدم علم به قوانین حاکم بر هر بازار‌می‌تواند فرد را با مخاطراتی مواجه نماید. برای مثال در زمان تحویل فیزیکی، چنانچه شخص در موقعیت تعهدی فروش از این قانون مطلع نباشد که موظف است تا ساعت ۱۲ روز کاری بعد از آخرین روز معاملاتی، رسید انبار یا اصل کالای مورد تعهد را به اتاق پایاپای ارائه نماید، دارنده موقعیت تعهدی فروش مشمول جریمه مقرر در قرارداد خواهد شد.
محدودیت های زمانی
شرایط اضطراری
لازم است تا فعالان بازار آتی، در راستای آگاهی از اطلاعیه¬ها و تغییرات مربوط به معاملات قراردادهای آتی نظیر تغییرات مربوط به وجه تضمین، به‌صورت مستمر به سایت رسمی بورس کالای ایران مراجعه نمایند.
کارمزد معاملات آتی
در بازار معاملات آتی،کارمزدها شامل موارد زیر است:
کارمزد معاملات
کارمزد تسویه و تحویل: کارمزد تسویه و تحویل به همه موقعیتهای تعهدی باز که وارد دوره تحویل می‌شوند، تعلق می‌گیرد.
دامنه نوسان روزانه
حد نوسان قیمت روزانه حداکثر تا ۵±درصد با توجه به قیمت تسویه روز قبل است. در معاملات آتی میزان نوسان روزانه قیمت نسبت به قیمت تسویه روز قبل ۵%(-،+) خواهد بود. به عبارت دیگر معامله گر مجاز است سفارشاتی با قیمت درمحدوده ۵ درصد پایین تر از قیمت تسویه روز قبل تا ۵ درصد بالاتر از قیمت تسویه روز قبل در سیستم معاملات قرار دهد و نمی تواند سفارشی با قیمت خارج از محدوده ذکر شده در سیستم قرار دهد.
همچنین در صورتی که قیمت‌های بدست آمده مضربی از تیک سایز (حداقل تغییر قیمت سفارش) نباشد، در سفارشات فروش حداقل قیمت سفارش به بالا گرد شده و در سفارشات خرید حداکثر قیمت سفارش به پایین گرد می‌گردد.
برای مثال در صورتیکه قیمت تسویه روز گذشته ۹۷۳,۵۰۰ تومان باشد حد نوسان روزانه بین ۹۲۴,۸۲۵ و ۱,۰۲۲,۱۷۵ قرار می‌گیرد که این اعداد مضربی از حداقل تغییر قیمت سفارش (۵۰۰ تومان) نیست، بنابراین گرد شده آن برابر ۹۲۵,۰۰۰ و ۱,۰۲۲,۰۰۰ تومان خواهد بود.
میزان بهینه تعداد قرارداد
برای جلوگیری از زیان از ابتدا درصد مشخصی از سرمایه را به عنوان احتمال روبروشدن با زیان در نظر بگیرید و در صورت رسیدن زیان به مقدار مشخص پیش فرض موقعیت معاملاتی باز را معکوس کرده و ببندید.
چند نکته پابانی در نحوه ارائه سفارش:
هنگام تماس با کارگزاری و معامله گر جهت انجام معاملات ، به صورت صریح و شفاف دستور خرید موقعیت تعهدی یا فروش موقعیت تعهدی را اعلام نمایید و از کلمه بستن قرار داد استفاده نکنید.
جهت انجام معاملات با شرکت کارگزاری در ارتباط باشید و از تماس با تلفن شخصی معامله گر اجتناب کنید.
هنگام اعلام باز کردن موقعیت تعهدی خرید یا فروش ، تحت هیچ شرایطی با معامله گر در خصوص وضعیت بازار مشورت نکنید.
از وضعیت روز بازار و تحلیل مستمر بازار آتی آگاهی کسب کنید.
در خواست حذف سفارش خود را به‌موقع و پیش از انجام سفارش توسط کارگزار، ارسال نمایید.
برای بهره‌برداری مناسب از فرصت‌های موجود در بازار، امکان تحمل ریسک‌های کلان ، روش تسویه و چگونگی پوشش ریسک آگاهی و شناخت کافی کسب کنید.
درپایان یادآور می‌شویم که سرمایه‌گذاری در بازار آتی، همچون سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌ها ممکن است به سود یا زیان سرمایه‌گذار بیانجامد. اما مطالعه و افزایش سطح آگاهی و علم به قوانین حاکم بر این بازار جذاب، ریسک حاکم بر این بازار را کاهش داده و بر جذابیت آن می‌افزاید
نکات مهمی از مانا بورس در باب معاملات آتی:
تفاوت بازار نقدی و بازار آتی:
در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند. برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است.
تفاوت بازار نقدی و بازار آتی:
در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند. برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است.
حداکثر موقعیت های هر مشتری حقیقی و حقوقی در معاملات آتی سکه:
بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات آتی، سقف مجاز موقعیتهای تعهدی باز برای مشتریان آتی توسط هیئت پذیرش و به پیشنهاد بورس و بر اساس شرایط بازار تعیین و اعلام می‌گردد که در حال حاضر سقف موقعیتهای تعهدی باز با محدودیت‌های ذیل تعیین شده است:
محدودیت برای مشتریان حقیقی :
مشتریان حقیقی مجازند در هر نماد معاملاتی (سررسید فعال) حداکثر ۲۵۰ موقعیت تعهدی خرید یا فروش اخذ نمایند.
مجموع موقعیتهای مشتری حقیقی در تمامی نمادهای معاملاتی (سررسید فعال) نباید از ۷۵۰ موقعیت تجاوز کند، به عبارتی مشتری می‌تواند در مجموع ۷۵۰ موقعیت اعم از خرید و فروش در سررسیدهای مختلف داشته باشد.
محدودیت برای مشتری حقوقی :
اشخاص حقوقی مجازند که ۲۵۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی اخذ نمایند و این تعداد می‌تواند تا ۱۰ درصد سرمایه ثبتی شرکت افزایش یابد به شرطی که از ۲۰ درصد موقعیتهای تعهدی باز کل بازار فراتر نرود.
• آربیتراژ (Arbitrage):فرصت دستیابی به سود بدون ریسک، از طریق ورود همزمان در دو یا چند بازار را دراختیار سرمایه‌گذار می‌گذارد.
مزایای حضور آربیتراژگران
• فاصله منطقی بین قیمت آتی و نقدی
• همگرایی قیمت آتی و نقدی
بر اساس مزایایی که برای قرارداهای آتی گفته شد، مبادله کنندگان در یکی از گروه‌های زیر قرار خواهند گرفت:
پوشش دهندگان ریسک(Hedgers): هدف این گروه از مبادله‌کنندگان کسب سود نیست، بلکه آنان در پی استفاده از پوشش ریسک ناشی از تغییرات هستند.
گمانه سازان (Speculators): گمانه‌سازان یا همان سوداگران قصد مبادله کالای مورد قرارداد را ندارند و تنها بر اساس پیش‌بینی‌های خود از شرایط بازار و وضعیت قیمت در آینده، اقدام به خرید و فروش قراردادها می‌کنند و در حقیقت از عدم ثبات و نوسان قیمت درآمد کسب می‌کنند.
آربیتراژگران (Arbitrageurs): این گروه خریداران و فروشندگان همزمان هستند که از اختلاف قیمت یک کالا به‌طور همزمان در دو یا چند بازار متفاوت، سود متفاوت کسب می‌کنند.
در بازار های فیزیکی و اوراق با مانا بورس همراه شوید که مانا باشید.
www.manabourse.com
نویسنده : مانابورس (تیم تحلیلی بورسی) 30 مرداد 1402
